نقدی بر سیاست های حمایتی در جوامع روستایی

به قلم حسین زینتی فخرآباد

کارشناس ارشد توسعه روستایی دانشگاه تهران

مقوله توسعه در جوامع روستایی، با نگاهی ترحمانه به آن نگاه شده است. همواره سعی شده است روستا به عنوان یک بخش نیازمند و فقیر توصیف شود جوری که دل سیاست مداران و برنامه ریزان برای آن بسوزد.  همواره کمک به روستاها در تمامی رسانه ها بگونه ای بازگو میشود که انگار به روستائیان صدقه می دهیم و منت گذاران ان خواهیم بود. حال سوال اینست روستا به ما نیازمند است یا ما به روستائیان؟ ما به تولیدات روستایی نیازمندیم یا روستائیان به تولیدات شهری، شهری ها در تعطیلات به روستاها می روند یا روستاها در تعطیلات به شهرها می روند؟

در مقوله توسعه روستایی فقر زدایی همواره جزو اصول بنیادی به حساب می آید. رشد شتابان توسعه روستایی در این چند دهه انکار ناپذیر نیست اما بهتر است ضعف هایمان را ببینیم همواره از روستا به دید ضعف دیده شده است و مسئولان جوری از کمک به روستاها حرف زده اند که انگار روستائیان کودک سر راهی بوده است و ما به عنوان منجی به دادتان رسیدیم!!  نمونه ای از نگاه غیم مابانه مسئولان و سیاست گذاران توسعه روستایی در رابطه با اعطای تسهیلات به روستائیان می باشد متاسفانه برخی از مسئولان جوری از اعطای کمک به روستائیان حرف میزنند که انگار قرار است شق القمر انجام شود در همین مبحث اعطای تسهیلات سوالاتی مدنظر است که در این بخش به آن می پردازیم

1-  هدف از اعطای تسهیلات به روستائیان است یا سرمایه گذاران متقاضی کارآفرینی در روستاها؟ این نکته از این مدنظ است در صورت اعطای تسهیلات به سرمایه گذاران همان فرایند دهه 1970 که تجربه موفقی هم نبوده قرار است تکرار شود اعطای تسهیلات به سرمایه گذاران منجر به اشتغال موقت روستائیان بی مهارت خواهد شد گزارش های زیادی به دست آمده هم اکنون بیسیاری از روستائیان در کارخانه های مشغول بکارند که در پایان سال بدون دریافت عیدی و حق بیمه و بدون ثبت قرار دادی از کار بیرون می شود آیا قرار است تسهیلات به همین شیوه صورت پذیرد

2-  اگر قرار است تسهیلات به روستائیان علاقه مند اعطا شود سامانه اعطای تسهیلات چنان دچار بوروکراسی اداری شده است که خود تیم ستادی این طرح هم دچار مشکل شده اند این سامانه فاقد راهنمای در خصوص ثبت و ارائه طرح ها می باشد این سامانه در خصوص راهنمای ها ارائه شده بصورت کلی گویی اکتفا نموده و کاش با زبان عامیانه این موضوع بیان می شد، چه بسیاری از کافی نت ها با همین شیوه از روستائیان هزینه های گزافی را دریافت نموده اند و در این مسیر طرح های روستایی به سرانجام نمی رسد

3-  کاش مسئولان قبل از انجام هر طرحی از دلسوزان حوزه روستایی در رابطه روند انجام طرح ها نظر سنجی و تبادل اطلاعات صورت پذیرد کاش مسئولان گوش شنوایی داشته باشند. چرا مسئولان دوست ندارند طرح هایشان نقد شوند و ارزیابی کامل صورت پذیرد و این راه به جای نخواهد رسید

4-  کاش در کنار تسهیلات مهارت آموزی هم گسترش یابد کاش در اعطای تسهیلات فارغ التحصیلان حوزه برنامه ریزی روستایی، توسعه روستایی و کشاورزی در اولویت باشند چرا برای فارغ التحصیلان هیچ برنامه ای دیده نمی شود چرا هیچ سامانه ای برای ثبت دیدگاه ها یا ایده های روستامحور در نظر گرفته نمی شود، سخن ما این است انجام یک طرح با مشورت باشد ایجاد و تعامل با اساتید و صاحب نظران حوزه روستایی سخت نیست و مسلما این اقدام باعث بهتر انجام شدن طرح ها می شود

سخن پایانی ما این است مسئولان محترم توسعه روستایی یعنی فرایند مشارکتی که سه ضلع آن روستایی، سیاست گذاران و محقق و صاحب نظران حوزه های مرتبط می باشند کاش یکبار برای همیشه شاهد شنیدن صداهای اساتید و دلسوزان حوزه روستایی باشیم تا شاهد توسعه پایداری در مناطق روستایی باشیم در انتها چند پیشنهاد به مسئولان ارائه می شود تا شاید گره گشا باشد

1-    ایجاد سامانه ای برای تعامل سیاست گذاران با مردم ، روستائیان و صاحب نظران حوزه روستایی

2-  ایجاد بانک ایده های فناورانه حوزه های روستایی جهت پیاده سازی و حمایت از ایده ها و برگزاری نشست ها

3-  مهارت آموزی برای دانش آموختگان حوزه برنامه ریزی روستایی و کشاورزی و در اولویت قرار گرفتن این افراد در دریافت تسهیلات

4-  اعطای اولویت در استخدام یا همکاری های طرح های توسعه ای به دانش آموختگان ساکن مناطق روستایی جهت پیشبرد اهداف

5-  شفاف سازی و پاسخگو بودن مسئولان، نمود بارز آن سایت معاونت توسعه روستایی که بسیار ضعیف عملکرده است.