مقدمه
آزمون دکتری به عنوان عالی ترین مقطع تحصیل در ایران شناخته می شود. این آزمون به صورت نیمه متمرکز برگزار می شود و هدف از آن ارزیابی داوطلب در آزمون کتبی و مصاحبه تخصصی می باشد. در واقع یک داوطلب باید بداند کسب نمره لازم در آزمون کتبی بمعنای موفقیت در آزمون نیست و نیمی از راه دیگر منوط به موفقیت در آزمون دکتری، مربوط به مصاحبه می باشد هر چند به عقیده بسیاری از کارشناسان و مشاوران، اهمیت مصاحبه نسبت به آزمون کتبی بسیار بیشتر می باشد و چه بسا داوطلبین بسیاری در آزمون کتبی ضعیف عمل کرده اما توانسته اند در مصاحبه نواقص خود را بر طرف نمایند. اگر بخواهیم اهمیت مصاحبه را برای شما همراهان عزیز توصیه نمائیم، مصاحبه را به مثابه دو نیمه فوتبال در نظر بگیرد نیمه اول را آزمون کتبی و نیمه دوم مصاحبه تخصصی می باشد و هنر یک داوطلب موفقیت در نیمه دوم می باشد که می تواند مسیر موفقیت نیمه اول را جبران یا عقب ماندگی خود در نیمه اول را جبران نماید. حال برای جبران یا موفقیت در نیمه مصاحبه چه باید کرد؟ پایگاه توسعه روستایی به عنوان تخصصی ترین مرجع علمی حوزه توسعه و برنامه ریزی روستایی بر مبنای نیاز داوطلبین خود همچون دو سال گذشته اقدام به انتشار فایل مشاوره ای راهنمای مصاحبه دکتری 1398 نموده است. این فایل بر مبنای تجارب رتبه های برتر و سوالات متداول داوطلبین تهیه شده است و امید است این اثر بتواند نقشه راهی برای شما همراهان باشد. در ضمن این فایل می تواند برای همه داوطلبین در رشته های دیگر هم مورد استفاده قرار بگیرد. در خاتمه ضمن قدردانی از همه عزیزانی که ما را در تهیه این اثر یاری نمودند از همه میخواهیم این فایل را در اختیار دوستان خود قرار دهید . پایگاه توسعه روستایی آمادگی پاسخگویی به سوالات شما داوطلبین را دارا می باشد جهت ارسال سوال می توانید از بخش تماس با ما پایگاه توسعه روستایی یا کانال پایگاه بخش بیوگرافی اقدام نمائید.
فرایند آزمون دکتری
همانگونه که مستحضرید آزمون دکتری 1398، در چهارم اسفند ماه 1397 برگزار گردید. نتایج اولیه آزمون در تاریخ 27 فروردین ماه 1398 در قالب کارنامه اولیه منتشر شد. فرایند انتخاب رشته از 31 فروردین ماه آغاز و بمدت یک هفته ادامه خواهد داشت. نتایج انتخاب رشته داوطلبین اوایل خرداد 1398 منتشر خواهد شد و فرایند مصاحبه از هفته دوم خرداد آغاز و تا اواخر تیرماه ادامه خواهد داشت. نتایج نهایی دکتری 1398 در نیمه اول شهریور ماه از طریق پایگاه سنجش منتشر خواهد شد.
فرایند مصاحبه
مصاحبه تخصصی دانشگاه از خرداد ماه آغاز خواهد شد و داوطلبین همزمان با انتشار نتایج اولیه، دفترچه تحت عنوان تاریخ و زمان مصاحبه رشته ها را دریافت خواهند کرد که در آن زمان و مدارک مورد نیاز برای مصاحبه ذکر شده است.به داوطلبین توصیه اکید می شود حتما برای مصاحبه به پایگاه اطلاع رسانی دانشگاه مجری، مراجعه و از تاریخ دقیق مصاحبه و شرایط آن اطلاع حاصل نمایند
مصاحبه
بمنظور سنجش سطح علمی و مهارتی داوطلبین شرکت کننده در آزمون دکتری، علاوه بر آزمون کتبی مصاحبه تخصصی بعمل می آید هدف از مصاحبه، بررسی سطح علمی و مهارتی داوطلبین می باشد در واقع داوطلب در مصاحبه توسط اساتید مورد محک قرار می گیرد و ممکن است این محک در قالب سوالات تخصصی یا سوالات روانشناسانه هم باشد و در برخی رشته ها ازمون تشریحی هم برگزار می گردد که عمدتا در پایگاه اطلاع رسانی هر دانشگاه این موارد اطلاع داده خواهد شد.
برای شرکت در مصاحبه هر دانشگاهی اقدام به ثبت نام الکترونیکی می نماید و عمدتا در فرایند ثبت نام هزینه ای (بطور میانگین 80-120 هزار تومان) از داوطلب اخذ می شود. در زمان ثبت نام عمدتا مدارکی بصورت آپلود از داوطلبین درخواست می شود که بنا به هر دانشگاه متفاوت است اما بطور کلی فرم شماره یک، فرم تعهد، مدارک تحصیلی از جمله موارد هست که در زمان ثبت نام از داوطلب در خواست می شود.
مدارک مصاحبه
برای شرکت در مصاحبه بطور کلی مدارک زیر مورد نیاز می باشد
1- تکمیل فرم اول 2- فرم ثبت نام نهایی 3- کارنامه انتخاب رشته و پذیرش در مصاحبه 4-مدرک و ریز نمرات مقاطع ارشد و کارشناسی 4- فرم توصیه نامه (اختیاری) 5- مدرک زبان (اختیاری) 6-اصل گواهی و مقالات چاپ شده بصورت کامل 6- نسخه نهایی پایان نامه ارشد 7- تاییدیه طرح، پروژه و کتاب بهمراه اصل مدارک
فرایند مصاحبه
مصاحبه تخصصی بنابه صلاحدید هر دانشگاه و رشته ای ممکن است تفاوت های داشته باشد با این حال برخی رشته ها مصاحبه را بصورت دو مرحله ای (همچون دانشگاه تهران و تبریز در رشته برنامه ریزی روستایی) و عمده دانشگاه ها بصورت تک مرحله ای برگزار می نمایند. در مصاحبه دو مرحله ای دانشگاه یک ازمون کتبی برگزار می نماید و مصاحبه شفاهی را در روز بعد برگزار می نماید. اما اغلب دانشگاه ها مصاحبه را یک مرحله ای و بصورت تخصصی و شفاهی برگزار می نمایند.
در صورت برگزاری آزمون کتبی موارد آزمون از قبل اطلاع داده می شود و عمدتا دو سه سوال عمومی و تخصصی رشته بصورت تشریحی برگزار می گردد
اما در مورد مصاحبه شفاهی ، داوطلب در ابتدا مدارک مصاحبه را بصورت حضوری در هنگام مصاحبه به همراه خود به اتاق مصاحبه ببرید.
در مصاحبه چه میگذرد
اساتید در دانشگاه های مختلف، سوالات مختلفی میپرسند. پرسش در ارتباط با موضوع پایان نامه یکی از مواردی است که تقریبا توسط همه اساتید صورت می پذیرد . پس بهتر است بر پایان نامه خود تسلط داشته باشید عمده سوالات اساتید به کلیت موضوع، پیشنهادات و روش انجام کار پایان نامه مربوط می شود . زبان انگلیسی نیز یکی از مواردی است که تسلط نسبی در آن می تواند تاثیر گذار باشد . احتمال دارد از شما بخواهند که در ارتباط با پایان نامه خود و حوزه کاریتان به مدت کوتاهی انگلیسی صحبت کنید یا از شما بخواهند مشخصات شخصی خود را به زبان انگلیسی توضیح دهید . بهتر است در هر یک از زمینه ها متن کوچکی را آماده کنید تا صورت نیاز بازگو نمایید .
یکی از سوالاتی که مطرح می شود ، انگیزه داوطلب از تحصیل در مقطع دکتری است . داوطلب باید بتواند علاقه و انگیزه خود را از تحصیل در مقطع دکتری تخصصی به صورت واضح و قابل قبول توضیح دهد .بسیاری از اساتید روی این که داوطلب چه شغلی دارد حساس اند و معتقدند دانشجوی دکتری باید تمام وقت خود را صرف پژوهش و دروس دکتری کند . البته رزومه شغلی ای که در آن تدریس یا پژوهش دیده شود پسندیده است اما اگر دارای شغل تمام وقت باشید ، امکان دارد در این زمینه نمره ای منفی بگیرید . در ضمن در رشته های همچون برنامه ریزی و توسعه روستایی ممکن است اساتید در رابطه میزان تسلط به نرم افزار ها سوالاتی بپرسند بنابر این بهتر است در رابطه با نرم افزارها مطالعاتی داشته باشید. به داوطلبین توصیه می شود نسبت به مقالات، کتب یا طرح های خود آمادگی کافی را داشته باشند و این امر بالاخص برای داوطلبینی که با رزومه قوی می روند بسیار مهم است چون اگر داوطلبی نتواند بر کارهای خود مسلط باشد شائبه کپی کاری یا رزومه سازی پیش می آید و ممکن است امتیاز منفی محسوب شود در آخر اگر از شما سوال شد که علاقه به کار کردن در چه زمینه ای دارید ، بهتر است به صورت مشخص جواب این سوال را ندهید . بهتر است زمینه کاری ای که در آن تخصص دارید مشخص کنید اما خود را به قدری انعطاف پذیر نشان دهید که اگر در زمینه دیگری هم نیاز باشد ، کار خواهید کرد . در کل خیلی سوالات مربوط به درس از شما پرسیده نخواهد شد و منظور از برگزاری جلسه مصاحبه ، تشخیص اساتید از قدرت تحصیل و استنتاج شما روی مسائل درسی می باشد .
تکنیک های انتخاب رشته
1- به داوطلبین توصیه می شود فرایند انتخاب رشته را بر مبنای علاقه انجام دهند.
2- سعی کنید دانشگاههای که در آن از اساتید شناخته کافی دارید یا در آن دانشگاه ها مقطعی را گذرانده اید را به نسبت دانشگاههای دیگر در اولویت قرار دهید.
3- در انتخاب رشته خصاصت بخرج ندهید، حتی اگر قصد حضور در دانشگاه خاصی را هم ندارید بهتر است بر مبنای اولویت انتخاب کنید تا بنابه هر دلیلی پشیمان نشوید
4- سعی کنید در هنگام انتخاب رشته از افرادی که این مرحله گذرانده اند حتما مشورت بگیرید
تکنیک های قبل مصاحبه
1- سعی کنید قبل از مصاحبه از دانشگاههای که قرار است مصاحبه انجام دهید و اعضای هیئت علمی شناخت پیدا کنید حتما به صفحه گروه دانشکده یا دانشگاه مراجعه و یک شناخت اولیه از اساتید و موقعیت دانشکده اطلاع پیدا کنید
2- سعی کنید قبل از مصاحبه اطلاعات تخصصی خود را بالا ببرید مباحث روز رشته، اخرین مطالعات انجام شده توسط اساتید گروه دانشکده مدنظر را یک مطالعه اجمالی داشته باشید
3- در رابطه با نرم افزارهای تخصصی رشته مثل gis-spss-matlab و آزمون های کاربردی یک مطالعه نسبتا اجمالی داشته باشید
تکنیک های حین مصاحبه
مصاحبه دکتری و موفقیت در آن، ممکن است سرنوشت زندگی داوطلب را عوض کند. بنابراین اولا مطالعه در مورد مصاحبه دکتری مهم و ضروری است و ثانیا باید مقدمات و شرایط موفقیت در آن را شناخت و به دست آورد. استرس در طول مصاحبه دکتری امری طبیعی است اما اگر زیاد باشد موجب اشکال در روند مصاحبه خواهد شد. این که بر روی تمامی موارد مصاحبه تسلط داشته باشید می تواند به شما اعتماد به نفس بخشد و شما را برای صحبت کردن در جلسه آماده سازد. البته بسیاری از داوطلبان را می شناسیم که علی رغم تسلط صد در صدی روی مباحثی که برای مصاحبه آزمون دکتری مهم است، رقابت را به داوطلبانی واگذار می کنند که تسلط خیلی کمتری دارند. بنابراین قطعا باید خود و توانایی های خود را باور داشته باشید.
دید مصاحبه کننده به شما این است که قرار است در آینده استاد و مدرس دانشگاه شوید بنابر این بهتر است در حین مصاحبه موارد زیر را رعایت کنید.
1. با اعتماد به نفس وارد جلسه مصاحبه شوید.
2. در پاسخ دادن به سوالات عجله نکنید و برای هر سوال اندکی تفکر کنید.
3. به سوالات جواب کوتاه دهید زیرا امکان دارد در حین توضیح دادن بیش از حد، از منظور اصلی سوال دور شوید.
4. اگر پاسخ سوالی را نمیدانید به صراحت بگوئید که حضور ذهن ندارید، صداقت می تواند تاثیر مثبتی بر روی فرآیند مصاحبه دکتری داشته باشد.
5. سعی کنید در خلال مصاحبه روی مهارت هایتان تمرکز کنید و اساتید را از مهارت هایتان باخبر سازید.
6. اگر پاسخ سوالی را نمی دانستید یا جواب نادرستی به سوالی دادید ، خود را نبازید و تا آخر مصاحبه سر حال باشید. گاهی شاید عکس العمل شما در مقابل مصاحبه کنندگان تاثیر مستقیمی روی نمرات مصاحبه بگذارد.
7. در طول مصاحبه به همه افراد توجه کنید و ارتباط چشمی خود را با همه اساتید قطع نکنید.
8. در مصاحبه صداقت خیلی مهم است و بیشتر از واژه من استفاده نکنید.
9. آمادگی سواالات عجیب را داشته باشید و نگران نشوید. اساتید گاهی حس سیزده به دری می کنند و مثال می پرسند: چرا آمدی این رشته؟ چرا آمدی اینجا؟ به نظرت سنت زیادی کم / زیاد نیست و...آرامشتان را حفظ کنید و با لبخندی متین، متناسب با استاد جواب بدهید،کاری کنید که استادان احساس نمایند شما رشته و دانشگاه را با عالقه و حساب و کتاب انتخاب کرده اید. جدای از محتوای پاسخهای شما به سواالت، نحوه پاسخگویی مهم است. با اعتماد به نفس، مسلط، عالقه مند، گرم و قوی، و کمی با صدای بلند پاسخ دهید.
باورهای مصاحبه
1- رتبه، گرفتار رتبه خود نشوید غرور کاذب یا ناامیدی می تواند ضربه مهلکی را متحمل کند اگر قرار بود هر دانشگاه رتبه های تک رقمی یا برتر را جذب نمایند که دیگر مصاحبه برگزار نمی شد پس با امیدواری به مصاحبه بروید و مهمترین نقش در مصاحبه را روحیه و شادابی خواهد داشت.
2- دانشجوی خود،یکی از باورهایی که می‌تواند موجب دلسردی و از دست رفتن اعتمادبه‌نفس در داوطلبان شود این است که افراد تصور می‌کنند اگر در دانشگاهی، دانشجوی کارشناسی ارشد یا فارغ‌التحصیل همان دانشگاه وجود داشته باشد، دیگر جایی برای قبولی آنان در آن دانشگاه نمی‌ماند. هر چند، نمی‌توان تأثیر مثبت شناخت و آگاهی قبلی اساتید را نسبت به دانشجویان خودشان در امتیازدهی انکار کرد، تعمیم این امر به همه مصاحبه‌گران و همه دانشکده‌ها و دانشگاه‌ها نادرست است.ذکر این نکته مهم است ممکن است دانشگاهی از بین پذیرش خود سهمی برای دانشجویان خود در نظر بگیرد اما مسلما نصف سهمیه را به دیگر دانشجویان اختصاص می دهد
3- رزومه، خیلی از داوطلبین ملاک موفقیت خود را به تعداد مقاله می دانند و انگار هر کس مقاله بیشتر دارد شانس اش بیشتر است اما اصلا اینطور نیست زمان فارغ التحصیلی و وضعیت داوطلب بسیار مهم است، در ضمن اینکه داوطلبی بتواند ظرف یک سال بتواند چند مقاله پژوهشی بدهد بسیار عجیب می باشد. بنابر این متنوع بودن رزومه مهم است نه تعداد مقالات چه بسا تعداد مقالات زیاد خود باعث امتیاز منفی می باشد زیرا عدم تسلط داوطلب بر مقالات باعث شائبه مقاله سازی می شود در ضمن داورا نوع مجله، زمان پذیرش و چاپ مقاله و سایر مباحث را مورد توجه قرار می دهند.
4- علاقه،سعی کنید علاقه تان به رشته ی مورد نظر را به صورت مستقیم و غیرمستقیم نشان دهید. همچنین نشان دهید با هدف به این رشته آمده اید و برای آینده نیز برنامه دارید. به خاطر داشته باشید که داشتن انگیزه، کلید اصلی موفقیت در مصاحبه آزمون دکتری است. کاری کنید که استادها احساس کنند شما رشته و دانشگاه را با علاقه و حساب و کتاب انتخاب کرده اید.
5- برخورد،نیازی نیست در طول جلسه ی مصاحبه رسمی باشید. گاهی بخندید و گاهی دوستانه برخورد کنید. دقت کنید نباید پاهایتان را روی هم انداخته و با بیخیالی پای رویی را بلرزانید. اینکار توجه شخص مقابل را منحرف کرده و در ضمن نشانه میزان ناراحتی و احساس ناامنی شماست
سوالات متداول عمومی
امتیاز تدریس در مصاحبه: طی سال های گذشته سابقه تدریس هم جزء امتیازات مصاحبه بود اما در سال های اخیر این امتیاز از جدول محاسبه امتیازات مصاحبه دکتری حذف شده است.امتیازی برای این بخش در نظر گرفته نشده است اما در جلب نظر اساتید در روز مصاحبه بی تاثیر نمی باشد.
امتیازات مقالات علمی تخصصی: در رابطه با امتیازات مقالات مجله علمی تخصصی بستگی به نظر تیم مصاحبه کننده داشته اما مسلما در مصاحبه کیفیت مقاله مهم است اگر مقاله از کیفیت لازم برخوردار باشد حتما دارای امتیاز خواهد بود.
سوالات متداول تخصصی
برخی از سوالاتی که در حوزه توسعه و برنامه ریزی روستایی ممکن است پرسیده شود
1- آخرین کتابی که در رابطه با رشته مطالعه کرده اید را بیان و توضیح دهید
2- دو مجله تخصصی خارجی رشته را بیان نمائید
3- تا چه میزان با روش تحقیق کیفی، آشنای دارید و چه روش های را می شناسید
4- تفاوت مدل مفهومی و مدل نظری در روش تحقیق را بیان نمائید
5- بهترین مدل برای مشارکت روستائیان چه نوع رویکردی می باشد
6- در رابطه با سند توسعه اشتغال روستائیان چه می دانید
به داوطلبین توصیه می شود اخرین شماره مجله تخصصی هر دانشکده، مباحث روز همچون بحران سیل، الگوهای مشارکتی، تاب آوری، کالای شدن روستا و حکمروایی حداقل یک مطالعه اجمالی داشته باشند
دانلود فایل اصلی راهنمای مصاحبه دکتری 1398