ساختار فصل سوم یک پایان‌نامه، که معمولاً به روش‌شناسی و محدوده مطالعاتی اختصاص دارد، شامل بخش‌های مختلفی است که به تفصیل توضیح می‌دهند چگونه پژوهش انجام شده است. این فصل باید به گونه‌ای نوشته شود که خواننده بتواند با مطالعه آن، فرآیند تحقیق را به طور کامل درک کرده و در صورت نیاز، آن را تکرار کند. در زیر ساختار پیشنهادی فصل سوم به تفصیل آمده است:

فصل سوم: روش‌شناسی و محدوده مطالعاتی

1. مقدمه

در این بخش، یک مرور کلی بر محتویات فصل ارائه می‌شود و اهمیت روش‌شناسی و محدوده مطالعاتی در پژوهش توضیح داده می‌شود.

مثال:

در این فصل، روش‌شناسی پژوهش، جامعه آماری، نمونه‌گیری، ابزار جمع‌آوری داده‌ها، روش‌های تحلیل داده‌ها و ملاحظات اخلاقی به تفصیل شرح داده می‌شوند. همچنین محدوده جغرافیایی، زمانی و موضوعی پژوهش مورد بررسی قرار می‌گیرد.

2. روش تحقیق

در این بخش نوع پژوهش (کمی، کیفی، یا ترکیبی) و روش‌های به کار گرفته شده برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها توضیح داده می‌شود.

مثال:

نوع تحقیق: پژوهش حاضر یک مطالعه ترکیبی (Mixed Methods) است که شامل روش‌های کمی و کیفی می‌شود.

رویکرد کمی: از روش توصیفی-تحلیلی برای بررسی داده‌های کمی استفاده شده است.

رویکرد کیفی: مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته برای جمع‌آوری داده‌های کیفی انجام شده است.

3. جامعه آماری و نمونه‌گیری

این بخش به توضیح جامعه آماری پژوهش و روش‌های نمونه‌گیری می‌پردازد.

مثال:

جامعه آماری: جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی روستاهای شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی است.

روش نمونه‌گیری: از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده برای انتخاب 10 روستا از میان روستاهای شهرستان نیشابور استفاده شده است.

حجم نمونه: 200 خانوار روستایی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شده‌اند.

4. ابزار جمع‌آوری داده‌ها

در این بخش ابزارها و روش‌های مورد استفاده برای جمع‌آوری داده‌ها توضیح داده می‌شود.

مثال:

پرسشنامه: یک پرسشنامه ساختار یافته برای جمع‌آوری داده‌های کمی طراحی و توزیع شده است.

مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته: برای جمع‌آوری داده‌های کیفی از مسئولین محلی و کارشناسان توسعه روستایی مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته انجام شده است.

مشاهده میدانی: شرایط روستاها به صورت میدانی مشاهده و بررسی شده است.

5. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها

در این بخش، روش‌ها و ابزارهای به کار رفته برای تحلیل داده‌ها توضیح داده می‌شوند.

مثال:

تحلیل کمی: داده‌های جمع‌آوری شده از پرسشنامه‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و انجام تحلیل‌های آماری مانند تحلیل توصیفی، همبستگی و رگرسیون تحلیل شده‌اند.

تحلیل کیفی: مصاحبه‌های کیفی کدگذاری شده و با استفاده از نرم‌افزار NVivo تحلیل تماتیک انجام شده است.

6. ملاحظات اخلاقی

در این بخش، ملاحظات اخلاقی که در طول پژوهش رعایت شده‌اند توضیح داده می‌شود.

مثال:

رضایت آگاهانه: تمامی شرکت‌کنندگان در پژوهش پس از توضیح کامل اهداف و فرآیند پژوهش، رضایت آگاهانه خود را اعلام کردند.

حفظ محرمانگی: اطلاعات جمع‌آوری شده از شرکت‌کنندگان به صورت محرمانه نگهداری شده و فقط برای اهداف پژوهشی استفاده شده است.

محدوده مطالعاتی (Scope of the Study)

7. محدوده جغرافیایی

توضیح محدوده جغرافیایی که پژوهش در آن انجام شده است.

مثال:

محدوده جغرافیایی: این پژوهش در مناطق روستایی شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی انجام شده است. این شهرستان به دلیل ویژگی‌های خاص اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای مطالعه انتخاب شده است.

8. محدوده زمانی

توضیح بازه زمانی که پژوهش در آن انجام شده است.

مثال:

محدوده زمانی: داده‌های پژوهش در بازه زمانی سال‌های 1402 تا 1403 جمع‌آوری شده‌اند. این بازه زمانی به دلیل وقوع تغییرات قابل توجه در برنامه‌های توسعه روستایی انتخاب شده است.

9. محدوده موضوعی

توضیح محدوده موضوعی و جنبه‌های خاصی از موضوع که مورد بررسی قرار گرفته است.

مثال:

محدوده موضوعی: این پژوهش به بررسی تاثیر برنامه‌ریزی روستایی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی در روستاهای شهرستان نیشابور می‌پردازد. موضوعات مورد بررسی شامل درآمد خانوارها، کیفیت زندگی، مهاجرت روستایی و مشارکت‌های اجتماعی می‌شود.

10. خلاصه فصل

در این بخش، یک خلاصه از مباحث مطرح شده در فصل ارائه می‌شود.

مثال:

در این فصل، روش‌های پژوهشی به کار گرفته شده، جامعه آماری و روش‌های نمونه‌گیری، ابزارهای جمع‌آوری داده‌ها، روش‌های تحلیل داده‌ها، و ملاحظات اخلاقی مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین محدوده جغرافیایی، زمانی و موضوعی پژوهش تشریح شد. این ساختار به شما کمک می‌کند تا فصل سوم پایان‌نامه خود را به صورت جامع و منسجم تدوین کنید و به خواننده امکان دهد تا با فرآیند تحقیق شما به خوبی آشنا شود.